Runa is een historische roman met horrorachtige elementen, waarin feit en fictie worden verweven in een meeslepend verhaal.
De grondlegger van de neurologie Jean-Martin Charcot staat aan het roer in de Salpêtrière-kliniek in Parijs. Een klein dorp in de wereldstad waar duizenden patiënten wonen onder erbarmelijke omstandigheden.
In de 19e eeuw stond de neurologie in de kinderschoenen. Dat houdt in dat zelfingenomen doktoren zonder scrupules proefpersonen gebruiken om meer kennis te verwerven over ons brein.
Het wekelijkse hoogtepunt zijn de openbare colleges die Charcot geeft in de kliniek. Een gezellig en leerzaam avondje uit vanuit het perspectief van medisch geïnteresseerden en studenten. Tijdens de colleges toont hij hysterische vrouwen waar hij experimenten op uitvoert. Vrouwen zijn er namelijk genoeg in de kliniek. Als vrouw werd je afgevoerd als je te promiscue was, of als je je niet wilde voegen naar de omgangsvormen.
Het verhaal draait om Jori Hell, een student geneeskunde uit Zwitserland, die hoopt te kunnen promoveren in de kliniek. Hij heeft voor de geneeskunde gekozen om zijn jeugdliefde te genezen, Pauline. Zij lijdt aan wisselende stemmingen oftewel hysterie en melancholie, zoals dat zo mooi heet en brengt af en aan haar leven door in klinieken.
Door het wegsnijden van het juiste stukje hersenen hoopt hij Pauline te kunnen genezen, maar wil dit eerst uitproberen op een aantal proefpersonen.
Naast het verhaal van Jori spelen andere personages een rol. Een gepensioneerde politieagent, twee zwerfkinderen en de tienjarige Runa. Zij reageert op geen enkele behandeling en de schrijfster wekt de indruk dat ze bezeten is van een kwade geest. Dat neigt naar horror, maar de ware horror zit tussen de muren van de kliniek. Natuurlijk het is bijna anderhalve eeuw geleden, maar regelmatig lopen de rillingen van afgrijzen over je rug door de beschrijvingen van de behandelingen.
Vera Buck beschrijft in haar debuut beeldend en authentiek de duistere beginjaren van de psychiatrie. Tegelijk fascinerend en shockerend. Hier en daar wat traag, maar dat past wel bij het tijdsbeeld.
ps. Tijdens het lezen moest ik regelmatig denken aan die prachtserie The Knick.