Tjallie Bijlsma
De Israëlische roman Grensleven van Dorit Rabinyan was al wereldnieuws voordat het boek in enige taal vertaald was. Een voorstel om het boek op een leeslijst voor middelbare scholieren te zetten, werd door het ministerie van Onderwijs afgewezen, omdat het ging over een liefdesrelatie tussen een Israëlische vrouw en een Palestijnse man. Dat zou de leerlingen op verkeerde ideeën brengen.
Grensleven is geschreven in een subtiele, melancholieke stijl. Het verhaal is simpel. De Israëlische vertaalster Liat studeert een aantal maanden in New York, de Palestijnse Hilmi woont daar al een paar jaar en begint zich te ontwikkelen tot een succesvol kunstschilder. In de herfst van 2002, ruim een jaar na de aanslagen van 9/11, ontmoeten ze elkaar min of meer toevallig , en ze worden onmiddellijk verliefd. Liat is niet alleen geboren in Israël, ze is ook overtuigd zioniste, opgegroeid met een vanzelfsprekende angst voor de Arabische vijand. Hilmi komt uit Ramallah en werd tijdens de tweede Intifada opgepakt en vernederd door Israëlische soldaten.Ver van huis maakt de kloof tussen Israëli’s en Palestijnen plaats voor een gevoel van verbondenheid tussen twee jonge mensen uit het Midden-Oosten die bij elkaar schuilen voor de ijzige kou van de New Yorkse winter.
Niettemin houdt Liat zichzelf vanaf het begin voor dat deze liefde eindig is. Als ze in het voorjaar naar Israël terugkeert, moet het afgelopen zijn. Ze wil ook per se niet dat haar ouders van de relatie weten. Rabinyan laat zien hoe bang de meeste Israëli’s zijn om openlijk contacten aan te gaan met Palestijnen. Hilmi accepteert ogenschijnlijk dat zijn relatie met Liat na haar terugkeer naar Israël geen kans meer maakt. Het laatste deel van het boek en de onverwachte afloop suggereren echter iets anders.
Grensleven bevat explosief materiaal, maar Rabinyan is niet uit op een explosie. Hoewel het boek vanuit het perspectief van Liat is geschreven, is het niet bevooroordeeld of karikaturaal. Niet alleen Liat overtuigt, ook Hilmi is een geloofwaardige, warmbloedige Arabier. Geen wonder, want hij is geïnspireerd door een Palestijnse jongen die de schrijfster ooit in New York ontmoette. Ze droeg het boek zelfs aan hem op. Juist de subtiele en tegelijkertijd realistische beschrijving van de liefdesgeschiedenis laat zien hoe tragisch de situatie is voor zowel Israëli’s als Palestijnen.
