In 2015 verscheen het boek Red notice, later vertaald als Vijand van de staat. Het is het verhaal van Bil Browder over zijn leven. Zijn grootvader was leider van de communistische partij in de VS. Iets wat van grote invloed was op zijn eigen jeugd dat hierdoor rood kleurde. De jonge Bill, in al zijn jeugdige opstandigheid, bedacht als 12 jarige dat hij kapitalist wilde worden. Dat lukt hem bijzonder goed in het Rusland van de jaren 90. Hij beheert een tijd lang het grootste hedgefonds in het land.
Dat verandert als zijn hedgefonds in het vizier komt van Russische criminelen met een ambtelijke functie. Hij krijgt allerlei rechtszaken aan de broek. Een van zijn advocaten, Sergej Magnitsky, wordt op een vreselijke manier slachtoffer van de volstrekte wetteloosheid en wreedheid van deze mensen. Browder pleit met medestanders in de VS om een wet aan te nemen die het mogelijk maakt gerichte sancties in te stellen tegen mensen en organisaties uit andere landen die betrokken zijn bij ernstige schendingen van de mensenrechten en corruptie. Uiteindelijk met succes. Deze wet heeft de naam gekregen van genoemde Magnitsky.
Achtervolgd door de staatsmaffia begint net als het eerste boek van Browder met een scene die niet zou misstaan in een politieke thriller. Hij wordt gearresteerd in Spanje omdat er via Interpol een internationaal arrestatiebevel is uitgevaardigd. Er volgen een aantal benauwde uren als blijkt dat het de Russen zijn die om zijn arrestatie en uitlevering hebben gevraagd. Hoe Browder in deze situatie terecht is gekomen lees je in dit verbijsterende verhaal. Zelfs als je na lezing van Vijand van de staat weet hoe de Russen handelen als ze iemand op de korrel hebben en je het nieuws over de oorlog in Oekraïne volgt, blijft het onvoorstelbaar wat een soeverein land uitvreet om zijn belangen veilig te stellen. In de naam van Poetin.
Beide boeken overlappen elkaar enigszins, maar dat is niet storend. In een vlotte stijl en hoog tempo schetst Browder zijn overgang van hedgefonds-eigenaar naar mensenrechtenactivist.
Nog even dit. Ergens in het boek wordt een Russische mop verteld die een inkijkje geeft in die beruchte ziel van de Rus. Een geest verschijnt aan een Rus die drie wensen mag doen. De geest vertelt erbij dat alles wat de Rus wenst, zijn buurman het dubbele krijgt. De Rus denkt even na en zegt: “Steek mijn ene oog uit”.
