Verbijsterend Rusland

Waterdrinker is tegen wil en dank correspondent in Rusland, want hij schrijft liever fictie. Of zoals hijzelf zegt, mijn baas wil de toekomst, ikzelf wil het verleden. Zijn romans worden nauwelijks verkocht, laat hij regelmatig met een lichte mopper weten in deze geweldige bundel journalistieke verhalen.

Waterdrinker spreekt vloeiend Russisch en drinkt als een Rus. Met deze eigenschappen weet hij in alle hoeken van het land prachtige, schrijnende en absurde verhalen op te tekenen.
In Tsjaikovskistraat 40 vertelt hij over de aankoop van een appartement in Sint Petersburg. Het vier verdiepingen tellend pand stamt uit de 18e eeuw en als een archeoloog legt hij de geschiedenis bloot van dit statige bouwwerk. Na de revolutie werden de appartementen opgedeeld in kommunalka’s, gemeenschappelijke woningen voor meerdere gezinnen, slechts gescheiden door dunne gipswanden. Rijke Russen proberen de kommunalkabewoners uit te kopen om in luxe te leven, omgeven door grandeur. De derde verdieping is nog zo’n kommunalka. Het verschil tussen de derde verdieping en de andere verdiepingen ligt in de kakkerlakken en het dedain van andere bewoners over deze armoedzaaiers. Eén van de bewoners is gaan zwerven en spoorloos. Zolang hij niet getekend heeft, kan het niet verkocht worden. Hij mag ook gewoon dood zijn, maar hoe weet je of iemand niet meer leeft als je niet weet waar hij is?

In dit verhaal en alle andere verhalen laat Waterdrinker zien dat hij een verrassende stilist is. Trefzeker, enthousiast en aanstekelijk. Zijn weergave van de dialogen en zijn zelfspot zijn uiterst genietbaar.
Als toegift staan er nog drie korte verhalen van hem in de bundel. Deze vond hij onderin een doos terug nadat hij jarenlang dacht dat ze verloren waren gegaan dankzij Nadja, een schoonmaakster aangenomen door zijn vrouw. Nadja deed haar werk in zijn appartement in Moskou. Haar geneurie van psalmen, sterke lichaamsgeur en haar onaantrekkelijkheid maken dat Waterdrinker op zoek gaat naar een vervangster:

Een Moskouse kennis van mij vertelde dat de gezinshulp die hij drie dagen per week had – een vlijtig meisje uit de Filipijnen – nog een paar extra opdrachtgevers zocht.
Dat leek me wel wat.
‘Over mijn lijk!’protesteerde mijn vrouw vanuit Petersburg.
‘Waarom niet?’
‘Viespeuk!
Julia had zich buiten mij om in verbinding gesteld met de echtgenote van de vriend en een digitale foto van de Filipijnse huishoudster opgevraagd. Ze bleek een soort fotomodel met een verdorven oogopslag.

Eigenlijk is Julia daarmee verantwoordelijk voor het verlies van een twintigtal verhalen. In haar opruimwoede had Nadia zijn schriften bij het oud papier gegooid.

Meestal schrijf ik op dit blog over nieuwe boeken, maar De Correspondent (uit 2013) verdient een groot publiek en daar draag ik graag een steentje aan bij. Voor iedereen die die meer wil weten over het enorme en verbijsterende Rusland, dat nu al jaren het nieuws beheerst.

Meer over Rusland? Lees dan het blog over de biografie van Edward Limonov. Of dit interview met Waterdrinker:

https://vimeo.com/114892122