- Mr. Tourette en ik
Je zal het maar hebben om met BNN te spreken, het Syndroom van Gilles de la Tourette. Er hangt iets tragi-komisch om deze ziekte. Tourettes, zoals ze genoemd worden, hebben rare lichaamtics en kramen onwillekeurig vloeken uit. Dat is het beeld dat ik had, maar wat door dit boek volledig anders is geworden.
Pelle Sandstrak, geboren in 1965, beschrijft zijn leven met Tourette tot begin jaren 90 als hij dankzij gedragstherapie met zijn aandoening leert leven.
Hij heeft een razend knap boek geschreven waarbij in het eerste deel nog veel valt te lachen als hij vertelt over school in een stijl dat lijkt op het razen van zijn gedachten voortgedreven door Tourette. Zijn gedrag wordt steeds vreemder en zijn ouders zoeken hulp. Die hulp strandt op het moment dat een arts zegt dat er in Noorwegen geen Tourette is na de suggestie van zijn vader dat Pelle wellicht deze aandoening heeft. Als je daarna leest hoe het Pelle vergaat zou je met terugwerkende kracht die arts op non-actief willen zetten.
Na de middelbare school verhuist Pelle naar Oslo waar dwangneuroses zijn leven gaan bepalen. Hij kan niet over een drempel stappen waardoor het soms uren duurt voordat hij zijn kamer uitkomt. De kleur rood is bloed, gevaar, ziekte, dood. Alleen blauw is veilig. De letters x, y en z zijn gevaarlijke letters en dus kan hij alleen koffie drinken van een merk zonder deze letters anders is het hersensap en dodelijk. Langzaam gaat het bergafwaarts met hem en uiteindelijk zwerft hij over straat, overnacht in een autowrak en gaat ongewassen en sterk vermagerd door het leven, slechts overeind gehouden door spareribs en sinaasappelsap.
Na het razende begin verandert daar de toon van het boek en wordt het zwaar om te lezen, omdat het lot van Pelle gruwelijk goed wordt beschreven in de zich herhalende rituelen aan de zelfkant van de maatschappij. De radio die hij altijd bij zich heeft en waar hij naar luistert om rustig te worden brengt hem uiteindelijk op het spoor van een Zweedse professor. Er komt een ontmoeting en deze man stelt snel de diagnose en zegt dat hij voor 97% gehandicapt is en dat er 3% hoop is. En dat is een hoop hoop, zegt hij.
Pelle Sandstrak zegt in een interview dat hij nu niet meer kan leven zonder Tourette. Dat hij leeft met Tourette, stand-up comedian en toneelschrijver is, wekt alleen maar bewondering en respect op voor deze man. Bewondering en respect die ook gelden voor de gedragstherapeut die hem jarenlang behandelde en begeleidde.
Ontroerend en komisch relaas staat er op de omslag en daar kan je je alleen maar bij aansluiten als je het boek gelezen hebt.