Kan een mens zichzelf veranderen of liggen eigenschappen als intelligentie, vriendelijkheid, openheid, zelfvertrouwen etc. (grotendeels) vast? Is alles genetisch bepaald of veranderen mensen in de loop van hun leven doordat ze zich ontwikkelen? De schrijver komt tot de conclusie dat waar is wat werkt. Als je er vanuit gaat dat alles vast ligt en je er weinig aan kunt doen, dan zal dat in jou leven waarschijnlijk waar worden.
‘Menselijk gebreken voor gevorderden’ bestaat uit 66 columns over herkenbare psychologische onderwerpen als: ego, empathie, zelfreflectie, zwartkijken, manipuleren, dwarsliggen etc. Prof. Dr. Roos Vonk, hoogleraar Sociale Psychologie’ paart scherpe observaties aan een onderhoudende stijl. De lezer wordt voortdurend met zichzelf geconfronteerd. De eigen gebreken worden blootgelegd evenals andermans blinde vlekken en verborgen bedoelingen.
Een voorbeeld: “Mensen kunnen soms , onder het mom van altruïsme en betrokkenheid, buitengewoon egocentrisch zijn. Ze zien iets ergs en roepen ‘Daar kan ik niet tegen!’ en sluiten zich ervoor af. Dat voelt heel betrokken (empathie), maar niemand heeft er iets aan. Wat je doet is niet sociaal, want je kiest voor je eigen gemoedsrust.”
Je gevoel volgen en niet over je grenzen gaan is ook zo iets. Het klinkt heel authentiek en oprecht, maar volgens de schrijver is het vaak gewoon je zin doordrijven en in een klein beperkt wereldje blijven.
Opvallend is dat na lezing het beeld ontstaat dat de mens de neiging heeft zichzelf te overschatten. Vraag twee personen naar hun beider bijdrage aan een bepaald project en het percentage zal ver boven de 100% uitkomen. Gelukkig dient de schrijver ons voortdurend een gezonde doses zelfrelativering toe.
De mooiste column heeft de schrijver voor het laatst bewaard. Het gaat nu eens niet over ijdelheid, doorzichtige opschepperijtjes of de zelfverlakkerij van mensen, maar over hun leuke kanten. De mens is pas leuk als hij zichzelf vergeet. Het vermogen zichzelf te vergeten maakt de mens sympathiek.
Jammer genoeg duren die momenten nooit lang. Voordat je het in de gaten hebt heeft je ego de touwtjes alweer stevig in handen.