Hij groeide op in de Alde Feanen, een uitgestrekt moeras- en poldergebied ten zuidoosten van Leeuwarden. Zijn ouders hadden een boerenbedrijf. Door het uitbreken van de grote crisis van de jaren dertig werd het gezin hard getroffen. De boerderij moest worden verkocht en vader Halbe werd weer boerenarbeider. Deze gebeurtenis maakte grote indruk op de jonge Jeen. Armoede en ontberingen stimuleerden hem om te laten zien wat hij waard was. De basis voor de enorme dadendrang, die zijn verdere leven zou kenmerken, vond hier zijn oorsprong.
Jeen was een goede leerling en bezocht de Rijkskweekschool in Leeuwarden, iets wat zeer ongebruikelijk was voor iemand uit het arbeidersmilieu. Het vak van onderwijzer was hem op het lijf geschreven. Zijn grootste passie bleef echter het schaatsen. Met een meedogenloze winnaarsmentaliteit zocht hij zijn fysieke grenzen op en was snoeihard voor zichzelf. In bijna duizend wedstrijden reed hij in de prijzen, een palmares waar je u tegen zegt.
Historicus Mark Hilberts heeft een biografie geschreven, die het lezen meer dan waard is. Sportheld Jeen van den Berg (1928-2014), winnaar van de Elfstedentocht in 1954, heeft hij in de tijd geplaatst en zijn verhaal prachtig opgebouwd. Met zijn lenige pen houdt Hilberts de vaart erin en neemt de lezer mee over een periode van bijna honderd jaar. Van de moeilijke jaren dertig en de oorlogsjaren tot heden. Hij laat zien dat ‘de generaal van het peloton’ op verschillende terreinen baanbrekend verrichtte en meer was dan alleen een succesvolle sporter. Niet minder dan vijftig mensen uit Jeens directe omgeving werden geïnterviewd. De prachtige zwartwit foto’s, vaak afkomstig uit het privé archief van de hoofdpersoon, geven het boek iets extra’s. Helaas kreeg de topschaatser niet de sterrenstatus die zijn tijd- en plaatsgenoot Abe Lenstra wel ten deel viel. Het voetbalstadion in Heerenveen kreeg de naam van deze nukkige, tegendraadse en mysterieuze voetballer. Naar Jeen van den Berg werd nog geen straat, plein of steeg vernoemd. Hij moest het doen met het ereburgerschap van Heerenveen…
“Aan Jeen van den Berg kleefden geen randjes van luiheid en recalcitrantie. Zijn imago van vriendelijke en welbespraakte schoolmeester; toonbeeld van rust en regelmaat, droeg juist niet bij aan de mythevorming“.
Na het omslaan van de laatste bladzijde blijft er voor de lezer maar één conclusie over: Jeen was een fenomeen.
