Dina Eringa
Was het echt zo erg de financiële crisis in september 2008? Is de wereld langs een de afgrond gescheerd?
In het boek Dit kan niet waar zijn van Joris Luyendijk stelt hij zich de vraag: kan dit weer gebeuren? Dat een grote wereldwijd vertakte bank failliet gaat, het financiële systeem tot stilstand komt en instort. Niemand heeft nog geld, de handel bevriest en dus de voedselbevoorrading. Wat gebeurt er als honderden miljoenen mensen horen dat supermarkten geen voedsel meer krijgen, tankstations geen benzine meer en apotheker geen medicijnen? De totale ontwrichting.
Omdat te onderzoeken richt hij zich op de City in Londen en interviewt mensen die bij banken werken voor zijn blog in The Guardian.
Veel van de geïnterviewden willen dit alleen anoniem doen omdat ze anders de volgende dag hun baan kwijt zijn en letterlijk binnen 5 minuten op straat worden gezet. Niet dat hun baan nu safe is, want mensen die in de City werken kennen geen ontslagbescherming.
Je buurman neemt de telefoon op, zegt: “Good luck everyone” en is verdwenen, voor altijd. Of een collega belt je op je bureau ”Kun je even mijn jas en tas komen brengen?” Zij staat buiten en mag er niet meer in.
Niet dat iedereen bitter is dat dit hem overkomt hoewel men altijd loyaal is geweest en zich ten volle heeft ingezet voor de bank en bereid was lange dagen te maken.
Anderen zijn zich wel bewust van wat er gebeurt maar blijven er werken, omdat men het gigantische salaris nodig heeft om een gezin te onderhouden, de kinderen naar de privé school te sturen en de hoge woonlasten in Londen te kunnen betalen.
Uit de gesprekken die Joris Luyendijk heeft met de mensen in uiteenlopende functies zoals hoofd personeelszaken, toezichthouders, superquants en de Bankier van 1 Miljoen rijst een beeld van de bankwereld op als een eilandenrijk in de mist. Waar de top niet weet wat er binnen zijn eigen bank gebeurt en op welk niveau er cruciale beslissingen worden genomen.
Winstmaximalisatie staat voorop. Of zoals een toezichthouder zei: “Het echte gevaar is niet dat het management dingen verborgen houdt. Het echte gevaar is dat het management zelf niet weet wat de risico’s zijn. Omdat ze dit niet zien of omdat mensen ze verborgen houden. Wat goed is voor de bank en het land hoeft niet parallel te lopen met het kort termijn belang van de individuele bankiers”
Joris Luyendijk schrijft in een prettige, heldere stijl en dat nodigt uit om door te lezen ondanks alle financiële termen. Na lezing van het boek hield ik een onbestemd gevoel over. Vooral nu kranten weer schrijven over bonussen voor bankiers vraag ik me af of de bankwereld ook maar iets van de crisis heeft geleerd. Een boek dat iedereen zou moeten lezen.
Voor een interview met Joris Luyendijk:
